Monopolis (excès, abuz et maléfices)
Zuidpool
Wat is een stad?
Haar inwoners? Haar muren? Haar geschiedenis? Heeft een stad een geheugen?
Je bent 25 jaar en je krijgt de kans om je stad volledig vorm te geven zoals jij dat wilt. Jij krijgt de sleutels. Jij bepaalt waar mensen wonen, hoe ze leven en samenleven, wat ze zien en, tot op zekere hoogte, hoe ze zich voelen. Zou je dat dan doen? En zo ja, hoe dan? Wat zou je willen voor je stad? Hoe ziet jouw stad eruit?
In 1556 sterft in Antwerpen een jonge man. 37 jaar oud. Doodsoorzaak onbekend.
Twee jaar voordien was hij nog uitgespuwd door de bevolking en verbannen door het stadsbestuur. Nu wordt hij in alle sereniteit begraven en in ere hersteld.
Voor sommigen is hij een genie. Voor anderen niet meer dan een corrupte crimineel.
Voor ons is hij vooral verdwenen uit ons collectief geheugen.
Op zijn 25ste begon hij zijn carrière als ondernemer in vastgoed. Op amper twaalf jaar tijd groeide hij uit tot een van de invloedrijkste en machtigste projectontwikkelaars van heel Europa. Niemand in de hele geschiedenis, voor of na hem, heeft Antwerpen zo ingrijpend vormgegeven en veranderd als deze jonge man.
En toch weten we heel weinig over hem. We weten wat hij deed, maar niet wie hij was. We kennen zijn naam. Gilbert van Schoonbeke. Maar wat zegt dat? Waarom deed hij wat hij deed? Waarom werd deze oppermachtige zakenman, die een monopolie had op zowat alles in de stad, uiteindelijk de architect van zijn eigen ondergang?
Veel onbeantwoorde vragen. Veel blinde vlekken. Alleen de Leien, de Vrijdagmarkt, het Eilandje, de Stadswaag, de Graanmarkt, de Bourlaschouwburg en negen kilometer aan straten liggen er nog. Als stille getuigen van een uitzonderlijk leven.
In volle verkiezingstijd duikt Zuidpool diep in de Antwerpse Gouden Eeuw en kijken we aan de hand van de vijf grootste werken van van Schoonbeke naar de stad zoals ze er nu bij ligt.
Een verhaal over een geniale visionair, een radicale innovator en het ontstaan van een nieuwe stad. Maar ook over hoogmoed, blind kapitalisme, schaamteloze corruptie en grote sociale onrust.
Geen klassieke theatervoorstelling deze keer. Geen tribune. Geen publiek in het donker en acteurs in het licht. Maar een samenkomst. Zuidpool nodigt je uit in zijn zaal, die voor de gelegenheid volledig is omgebouwd tot kunstkamer, om een glas te drinken en samen naar verhalen te luisteren over de plaats waar we, al is het maar voor even, al eeuwen samenleven.
Josse De Pauw vertelt. Sopraan Lore Binon zingt. Jorgen Cassier musiceert en beeldend kunstenaar Nick Andrews schildert live. En misschien, heel misschien, zal de stad na afloop voor altijd een heel klein beetje anders zijn.
Josse De Pauw [tekst en spel] begon zijn loopbaan in 1976 met de legendarische theatergroep Radeis International. Daarna maakte en bracht hij voorstellingen bij verschillende productiehuizen, waaronder recent a concert called landscape en Rhapsody (LOD muziektheater). Hij speelde in series als De Ronde, Met Man en Macht, Chaussée d’Amour, De twaalf en 1985. Zijn teksten werden verzameld in de boeken Weg, Nog en In open veld en verschijnen maandelijks als column in De Standaard.
Sopraan Lore Binon [zang] is een veelgevraagd soliste in binnen- en buitenland. Ze zong in producties van Opera Ballet Vlaanderen, waaronder Faust (2022) van Schumann o.l.v. Philippe Herreweghe en de titelrol in De bekeerlinge (2022) van Wim Henderickx, en werkte samen met orkesten als het Budapest Festival Orchestra, Brussels Philharmonic en het Belgian National Orchestra. Ze gaf recitals op verschillende prestigieuze festivals in Europa en brengt kamermuziek met onder meer ZEFIRO TORNA en haar eigen ensemble Revue Blanche. Binnen de hedendaagse muziek werkt ze geregeld samen met SPECTRA Ensemble en met Ictus (o.a. Drumming van Rosas).
In de schilderijen van Nick Andrews [beeldend werk] speelt de stad een cruciale rol: in een figuratief expressionistische wervelwind van vurige, primaire kleuren verbeeldt hij haar onweerstaanbaar mooie en haar onuitstaanbaar gruwelijke aspecten. Nick wordt vertegenwoordigd door galerie De Zwarte Panter in Antwerpen. Een van zijn werken werd geselecteerd voor de tentoonstelling Sanguine. Luc Tuymans on Baroque (2018-2019) in de Fondazione Prada in Milaan. Voor het voormalige Centrum Elzenveld in Antwerpen ontwierp hij Docks & Diamonds, een reeks wandtapijten en muurschilderijen met de mythe van de stad als thema.
Kaat Hellings [compositie en muzikale supervisie] maakte van 2014 tot 2017 deel uit van de band van An Pierlé. Als zangeres en toetseniste nam ze ook twee eigen platen op: Wide and low and swallow en Hit of the century. Kaat acteerde, zong en musiceerde in voorstellingen van onder meer Zuidpool (Drie Zusters, EMPEDOKLES), WALPURGIS (En volgend jaar uw kop) en de Nederlandse regisseur Tom de Ket (Het Pauperparadijs). Voor Theater Antigone en de Veenfabriek zette ze samen met Ton van der Meer de gedichtencyclus Chamber Music van James Joyce om in een hedendaagse compositie met zang. De opname hiervan met HERMESensemble kwam uit in 2023.
Jorgen Cassier [concept, compositie en muziek] en Koen van Kaam [concept en regie] vormen samen de artistieke kern van Zuidpool. Eerder maakten ze producties als Long Day’s Journey into Night, War of the Beasts and the Animals, Kates Tapes Away, SHAKE-SPEARES SONNETS, EMPEDOKLES, MACBETH, …
